< PreviousDat is nogal wat. Hoe bent u begonnen?LATEN WE BEGINNEN BIJ HET BEGIN. HET IS HET JAAR 2010 EN U KRIJGT EEN IDEE…Jan: ’Dat klopt. Ik was Technological Controller bij de brouwerij hier in Zoeterwoude toen ik de eerste geluiden rondom klimaat- verandering opving. Ik vroeg me af wat de impact van klimaat -verandering was en ben me in dit onderwerp gaan verdiepen. Ik las zoveel mogelijk artikelen over dit onderwerp en bezocht diverse bijeenkomsten in binnen- en buitenland. Het was het betoog van Wubbo Ockels dat voor mij de doorslag gaf. Hij stelde de aarde voor als een huis waar we allemaal in wonen en waar we dus goed voor moeten zorgen. Klimaatverandering vormt echter een grote bedreiging voor ons huis. Daarom deed hij een beroep op de aanwezigen om de kennis rondom duurzaamheid te mobiliseren en samen dit probleem aan te pakken. We moesten direct gaan handelen, anders zou het niet meer goedkomen met ons huis. Naar aanleiding van dit betoog wilde ik ook iets doen en kreeg ik het idee om een klimaatneutrale keten op te zetten voor onze brouwerij in Zoeterwoude.’ ’Allereerst heb ik het idee natuurlijk gepresenteerd binnen Heineken. Al meteen was er het besef dat we als multinational een grote impact kunnen hebben op het milieu door een klimaat-neutrale keten te vormen. Ik werd gebombardeerd tot manager Duurzame Ontwikkeling bij Heineken Nederland Supply, mocht intern een klein team om me heen bouwen en ging in gesprek met diverse externe partijen, waaronder Menko Wiersema van de pro-vincie Zuid-Holland, omdat ook hij de voordelen voor de provincie zag. Samen met hem heb ik een strategie uitgestippeld om de uitdaging aan te gaan.’ KUNT U DEZE UITDAGING OMSCHRIJVEN?’Voor een klimaatneutrale keten moesten we alle partijen uit onze keten overtuigen van ons doel. Onze brouwerij wil voorop gaan lopen met klimaatneutrale productietechnologieën. Daarom verlangen wij van de leveranciers van onze grondstoffen dat zij een klimaatneutraal productieproces doorvoeren. En onze vervoerders vragen we een klimaatneutraal logistiek systeem te ontwikkelen voor het transport van ons bier naar maar liefst 165 landen in de wereld.’JAN KEMPERS, MANAGER DUURZAME ONTWIKKELING BIJ HEINEKEN NEDERLAND SUPPLY, IS DE INITIATIEFNEMER VAN DE GROENE CIRKELS. ’ALS MULTINATIONAL KUNNEN WE EEN GROTE IMPACT HEBBEN OP HET MILIEU’9191EVEN EEN ZIJWEG, MAAR WAAROM WORDT DAT BIER NIET IN HET LAND ZELF GEBROUWEN?’Dat is een vraag die ik vaker gesteld krijg. Vanzelfsprekend wordt er in de landen zelf Heineken-bier gebrouwen voor de thuismarkt. Maar soms heeft een land extra volume nodig omdat een brouwerij de vraag niet aankan. Of omdat ze niet over de machines beschikken die nodig zijn om een nieuw product te maken. In zo’n geval fungeren wij, dankzij de ideale geografische positie van de Rotterdamse haven, als vliegende keep en tran-sporteren wij het gewenste bier naar het betreffende land. Natuurlijk betekent dit dat een schip de flesjes met bier moet vervoeren. Maar toch is dat milieuvriendelijker dan wanneer we zowel de lege flessen als de mout, de hop, de etiketten enzovoorts per schip naar al die 165 landen moeten transporteren. Dus bier transporteren vanuit Nederland is een bewuste keuze. Om de fossiele CO2-emissie zoveel mogelijk te beperken, verwachten we van onze vervoerders wel dat ze met klimaatneutrale oplossingen komen voor het transport.’ DAT BRENGT ONS BIJ HET VOLGENDE PUNT. WILLEN ALLE PARTIJEN IN DE KETEN WEL VERDUURZAMEN?’Eerlijk gezegd zullen ze wel moeten. Heineken is een mondiale speler op het gebied van bier. We zijn een interessante opdracht-gever voor veel partijen. Omdat we echt het verschil willen maken, verwachten we dat onze ketenpartners meegaan in ons streven naar een klimaatneutrale keten. Het is mooi om te merken dat veel partijen deze verduurzamingsslag niet als bedreiging, maar juist als kans zien. Dit is voor hen de uitgelezen mogelijkheid om hun organisatie en dienst of product duurzaam te innoveren en klaar te maken voor de toekomst.’Hop!!Hop!!ZO’N DUURZAME INNOVATIE KOST NATUURLIJK WEL GELD. IS DAT NIET VAAK EEN PROBLEEM?’Precies daarom biedt Heineken ketenpartners die overstappen naar klimaatneutrale oplossingen een langjarig contract, zodat banken een stukje zekerheid krijgen en eerder bereid zijn om gunstiger voorwaarden af te spreken rondom een financiële lening. Hierdoor kon onze vervoerder Combined Cargo Terminals bijvoor-beeld een elektrisch aangedreven containerschip laten bouwen.’ IS DIE ECONOMISCHE PRIKKEL DE ENIGE REDEN DAT PARTIJEN MEE GAAN DOEN?’Zeker niet. Ik merk juist dat iedereen het echt mooi vindt om bij te dragen aan de realisatie van een klimaatneutrale keten. We voelen dat we met iets goeds bezig zijn. Daarom gaan partijen de samenwerking aan en delen ze hun kennis. Natuurlijk investeer je als deelnemer in de toekomst voor je bedrijf, maar door in te zetten op verduurzaming krijg je vanuit de maatschappij waardering en belangrijker nog, je draagt bij aan de toekomst van onze kinderen. De keuzes die we nu maken, gaan de toekomst van onze planeet bepalen. Kleiner kan ik het niet maken.’9393ONDERTUSSEN IS DE KLIMAATNEUTRALE AMBITIE VAN HEINEKEN OOK NIET KLEINER GEWORDEN. WAAR STAAT U NU MET DE GROENE CIRKELS?’Inmiddels zijn er vijf Groene Cirkels ontwikkeld rondom de thema’s Energie, Water, Grondstoffen, Mobiliteit en Leefomgeving (zie kader). Naast een klimaatneutrale keten zijn we nu ook bezig met systeeminnovaties. We onderzoeken bijvoorbeeld de mogelijk-heden om de leefomgeving te verbeteren. Dat is wel heel iets anders. Bij een keteninnovatie probeer je samen met de partijen uit een bestaande keten een innovatie door te voeren. Bij een sys-teeminnovatie weet je welke innovatie je wilt realiseren, je hebt dus een stip op de horizon, maar je hebt geen idee hoe je daar komt, wie je nodig hebt en wat je onderweg tegenkomt. Met andere woorden, je moet nieuwe partijen vinden waarmee je het duurzame doel kunt bereiken. Feit is dat alle deelnemende partijen een eigen rol vervul-len. Je hebt aanjagers, onderzoekers en uitvoerders nodig. Nieuwe ontwikkelingen vragen soms ook om nieuwe wet- en regelgeving. Daarom is het samenspel met de overheid belangrijk.’ WAAROM IS SYSTEEMINNOVATIE VOLGENS U BELANGRIJK?’In mijn ogen heeft een systeeminnovatie z’n voor- en nadelen. Een nadeel is bijvoorbeeld dat je pas gaandeweg ontdekt of je de juiste kant opgaat. Je hebt dus te maken met trial and error en moet al doende bijsturen. Dat kan vertragend werken natuurlijk. Het grote voordeel van systeeminnovatie is dat je kennis van soms misschien niet voor de hand liggende partijen kunt combineren en hierdoor nieuwe en nuttige inzichten krijgt. Samen krijg je zaken voor elkaar die zelfs grote multinationals alleen niet lukken. Hoewel de praktijk weerbarstig is, werk je samen met partners die het allemaal leuk vinden om aan een innovatie mee te werken en dat levert de energie op om steeds weer door te gaan.’Check website!www.groenecirkels.nlDe Groene Cirkels van Heineken en haar samenwerkende partners moeten een duurzame ontwikkeling opleveren voor de maatschappij van de toekomst. Daarom koppelt Groene Cirkels de verduurzaming van de Heineken brouwerij in Zoeterwoude, in combinatie met de kennis van Wageningen Environmental Research en Naturalis Biodiversity Center, aan de provinciale ambities en die van het waterschap rondom ruimte, water, mobiliteit en energie. Zo ontstaat een economisch krachtig bedrijf in een aantrekkelijke omgeving waarin het goed wonen, werken, ondernemen en recreëren is. De Groene Cirkels behandelen de volgende 5 thema’s:1. Stimuleren van duurzame energie en reductie van broeikasgasemissies2. Verzekeren van voldoende en goed water3. Sluiten van grondstofkringlopen4. Verduurzamen van mobiliteit en logistiek5. Verbeteren van de leefomgeving en versterken van biodiversiteit DE 5 GROENE CIRKELS VAN HEINEKEN Bellen!Marieke Butterhoff Waardemaker95U BENT NU RUIM ACHT JAAR BEZIG MET DE GROENE CIRKELS. BENT U AL TEVREDEN?’Als ik terugkijk op de afgelopen jaren en zie wat we gezamenlijk hebben bereikt, dan ben ik best tevreden. Kijk ik echter naar de toekomst, dan ben ik nooit tevreden. Want ik zie zoveel dingen die we nog kunnen en moeten doen. Ik ben wel blij met de actuele ontwikkelingen. Zo zijn we bijvoorbeeld druk bezig met de realisatie van de Groene Corridor tussen onze brouwerij in Zoeterwoude en de haven in Rotterdam. Jaarlijks worden er 45.000 containers met bier vervoerd. We willen dat de trucks en schepen op elektriciteit of hernieuwbare brandstoffen gaan rijden en varen. We zorgen ervoor dat de geleegde containers in Rotterdam weer lading van onszelf of andere partijen zoals bijvoorbeeld Zeeman mee terug nemen naar Zoeterwoude, zodat ”lege kilometers” worden voorkomen. En er komt een klimaatneutraal distributiecentrum. Zo ontstaat er dus een Groene Corridor, een klimaatneutrale én economisch duurzame oplossing.’ ONDERTUSSEN VORMEN DE GROENE CIRKELS VAN HEINEKEN EEN INSPIRATIEBRON VOOR ONDER MEER DE WAARDEMAKERS IN OVERIJSSEL. WAT VINDT U DAARVAN?’Eerlijk gezegd vind ik het best een eer dat de Waardemakers, maar bijvoorbeeld ook Suiker Unie, Farm Frites en Zuivelfabriek De Graafstroom, zich laten inspireren door onze aanpak. Hoe meer platformen zich met duurzaamheid gaan bezighouden, hoe beter. We doen dit ook niet voor onze persoonlijke eer of ego’s. We doen het om met elkaar stappen te zetten richting een duurzame maatschappij.’ ALS AFSLUITENDE VRAAG: HOE KIJKT U TEGEN DE WAARDEMAKERS AAN?’Allereerst vind ik Waardemakers een geweldige naam. Heel treffend. Daarnaast ben ik blij met de onderlinge kennisdeling. Ik heb geregeld contact met programmamanager Marieke Butter-hoff en Anne Bijl van de provincie Overijssel. Samen bespreken we de uitdagingen waar je bij keten- en systeeminnovatie tegenaan loopt. Bijvoorbeeld hoe je innovatieve ideeën het best kunt facilite-ren en ondersteunen. Of hoe je bijeenkomsten zo organiseert dat ze echt wat opleveren en niet verzanden in praatclubjes waar niets concreets uitkomt. Dankzij Marieke let ik er ook scherper op dat partijen niet alleen komen halen, maar ook wat komen brengen. En het is natuurlijk leuk om te horen dat de Waardemakers in Overijssel met dezelfde zaken worstelen als wij. Bij dergelijke uitdagingen is het fijn om te weten dat je een sparringpartner hebt die hetzelfde duurzame doel voor ogen heeft.’’Dankzij Marieke let ik er ook scherper op dat partijen niet alleen komen halen, maar ook wat komen brengen.’ MEER WETEN? KIJK DAN OP WWW.GROENECIRKELS.NL97’INNOVATIE IS EEN CREATIEF PROCES’TITELHet boek EasycratieHierin beschrijft Erwin hoe je grote vraagstukken niet kunt oplossen door nóg meer regels te stellen, maar juist door een meer easy aanpak te hanteren. Of de opvolger Nooit Af! (2e prijs Managementboek van het Jaar 2016). In dit boek gaat hij in op de impact van digitalisering. De veran-deringen gaan nu zo snel, dat er geen tijd meer is voor de oude gewoonte ”Eerst-Lang-Voorbereiden-Dan-Het-Eindmodel.” Of zoals Erwin het zelf verwoordt: ’Mensen en organisaties worden ”bèta-versies” die zich perma-nent blijven ontwikkelen en aanpassen. Permanent Beta, oftewel: Nooit Af.’ Erwin Witteveen is zo’n man die je gezien en gelezen moet hebben. Denk aan zijn boek Easycratie. 99WAARDEMAKERSNext >